Nusret Karanlıktagezer - İstiklâl Marşı ve Mehmet Âkif Ersoy

(...)

İstiklâl Savaşı’na ilk günlerden itibaren gönüllü olarak katılan Mehmet Âkif, Sebil-ür Reşad’ı Ankara’da çıkartmaya başladı. Kendisi de Burdur Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi. Oturması için kendisine Taceddin Dergâhı tahsis edildi. İstiklâl Marşı’nı bu sıralarda Taceddin Dergâhı’nda yazdı.

Bir millî marş yazdırma ihtiyacı ortaya çıkınca, marşı yazana 500 lira ödül verilmesi de kararlaştırılmıştı. Bu marşı ordu yazdırmak istiyordu. Mehmet Âkif, “Milletin başarılarının para ile övülemeyeceğini” düşünerek bu yarışmaya katılmak istemedi. Önce marş yazmak için bir çalışma da yapmadı. Fakat yazılarak Meclis’e gönderilen şiirler de istendiği gibi değildi. O zamanın Maarif Vekili Hamdullah Suphi Tanrıöver, Mehmet Âkif’e bir mektup yazdı. Bu mektupta “Memleketin böyle bir marştan mahrum bırakılmaması” isteniyordu. Kendisine bir para ödenmesinin söz konusu edilmeyeceği de belirtiliyordu. Bunun üzerine Mehmet Âkif, “Memleketimin ihtiyacı olan marşı yazmalıyım” diye karar verdi. Bu sırada Hamdullah Suphi Tanrıöver de kendisini ziyaret etti.

“Kahraman Ordumuza” ithaf ettiği şiiri 17 Şubat 1921 günü tamamladı. Bu şiir, bir kaç gün içinde bir çok gazetede yayınlandı.

1 Mart 1921 günü Maarif Vekili Hamdullah Suphi Tanrıöver tarafından Meclis’te üç defa okundu. Türk Milletinin İstiklâl Marşı olarak kabul edildi. Bu marş, bir İstiklâl Savaşı yapan Türk Milleti’ne yakışacak kadar güzeldi. Şair, bu marşın mısralarında, Türklüğüyle ve Türk ırkı ile iftihar ediyor.

Milletine:

       “Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak.”

Bayrağına,

        “Kahraman ırkıma bir gül, ne bu şiddet bu celâl”

Diyordu.

Şiirin ilk defa Meclis’te okunduğu gün, Mehmet Âkif başını kolları arasına alarak sıranın üzerine kapandı..

12 Mart 1921 Cumartesi günü yapılan görüşmeler sonunda Mehmet Âkif’in yazdığı İstiklâl Marşı Millî Marş olarak kabul edildi. Meclis’te tekrar okunduğu sırada heyecanından salondan dışarı çıktı.

İstiklâl Marşı isimli şiiri Millî Marş olarak kabul edildikten sonra sıra 500 Lira ödülü almaya gelmişti. Mehmet Âkif, böyle bir ödül için şiir yazmamıştı. Onu Orduya ithaf etmişti. Fakat, orduyu gücendirmek de doğru değildi. Esasen kendisi dünya malına itibar da etmezdi. Yağmurlu havalarda giyecek bir yağmurluğu bile yoktu. Meclise giderken yağmurlu günlerde arkadaşının paltosunu giyerdi. Buna rağmen bu günkü değeri ile 25 milyon liradan fazla olan parayı “Dar’ül Mesai’ye” armağan etti.

(...)

Hastalığı sırasında kendisini ziyaret eden arkadaşları ile eski günleri konuşuyordu. Bir defasında, şöyle dedi:

“– İstiklâl Marşı… O günler, ne samimi ne heyecanlı günlerdi. O şiir milletin o günkü heyecanının ifadesidir. Binbir facia karşısında bunalan ruhların, ıztıraplar içinde kurtuluş dakikalarını beklediği bir zamanda yazılan o marş, o günlerin bir hatırasıdır. O şiir, bir daha yazılamaz. Onu kimse yazamaz. Onu ben de yazamam. Onu yazmak için o günleri görmek, o günleri yaşamak lâzım. O şiir artık benim değildir. O milletin malıdır. Benim, millete karşı en kıymetli hediyem budur.”

Bir başka gün de şaire şöyle sordular:

“– Acaba yeniden yazılsa daha iyi olmaz mı?

Yorgun ve hasta yatan Mehmet Âkif, başını kaldırdı ve sert bir cevap verdi:

– Allah, bir daha bu millete İstiklâl Marşı yazdırtmasın.

Büyük zafer kazanıldıktan sonra, dostları sormuştu:

“Doğacaktır sana vadettiği günler Hakk’ın,

Belki yarın, belki yarından da yakın” mısraları bir kehanet mi? Bu kadar nasıl inandın?

– Başımızdaki adam... Kim görse, zaferin doğacağına inanırdı. Cevabını vermiştir.

 

(...)

Cenazesine Türk gençliği ve büyük bir kalabalık toplandı. Tabutuna, adına İstiklâl Marşı'nı yazdığı Türk bayrağını sardılar. Tabutunu, mezarlığa kadar gençler eller üzerinde götürdü. Kur'an sesleri arasında gömüldü. Daha sonra gençler bir ağızdan İstiklâl Marşı'nı okudular.

(...)

Nusret Karanlıktagezer, İstiklâl Marşı ve Mehmet Âkif Ersoy,

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, 1986, s. 26-30.

MİLLÎ HAŞYET

Gece yarısıydı. (Haber)in sahibi ve ben, otomobille gazeteye doğru geliyorduk. Yolumuz Sirkeci taraflarında dar bir sokağa saptı. Kimi kârgir, kimi ahşab, kümes gibi bücür iki sıra ev arasında, Arnavut kaldırımlı dar bir sokak. Pencereler, katran dolu küplerin açık ağızlarile, içerdeki karanlığı çerçeveliyordu. Sokakta, şeffaf uyku hayaletlerinden başka ne in, ne cin...

Beşir Ayvazoğlu - İstiklâl Marşı Tarihi ve Manası

O günlerde Garb Cephesi Kurmay başkanı olan İsmet Bey (Paşa) in Maarif Vekili Dr. Rıza Nur’u ziyaret ettiğini ve Fransızların  Marseyyez’ine benzeyen, askeri şevklendirecek

Milli marşları bile nasıl başlar: "Doçlan doçlan über al­les:' Yani bizim millet en üstündür dimeye getiriyor. Bir de bizi al.

Bu böyle de bunlar entipüften bir millet mi? Haşa. Bunlar tarihte zorlu dev­letler gurmuşlar, zorlu ordular gurmuşlar, zorlu sanayi gurmuşlar.

​​​​​​​İstiklal Marşı’nın Meclis’te görüşülmesi sırasında bazı milletvekilleri Akif’in şiirine muhalefet etti. 

Muhalefet edenlerin başında -bugün Ankara’da Kavaklıdere semtinde adı bir sokağa verilen- Bolu Milletvekili Tunalı Hilmi Bey vardı.
 

OSMAN ZEKİ ÜNGÖR’ÜN MEŞKUK BESTESİ Mİ İSTİKLÂL MARŞI?

Türkiye’de kimin ne olduğunu anlamamız için bir kıstas İstiklâl Marşı. Kahir ekseriyet bu marşa saygı duyuyor. Mağlupların saygısına mazhar olan beste ise kahraman ordumuza ithaf edilen şiiri ihtiva etmiyor.

"En sonunda, Âkif’in şu mısraını da söylemek isterim"

Yağmur Tunalı: Doğu Türkistan’ın durumu hakkında iç açıcı şeyler söylemek mümkün görünmüyor. Sizin ilk sözünüz de son sözünüz de Doğu Türkistan. Sözü bağlamakta güçlük çekiyorum. 

Ret Sedaları

İstiklâl Marşı’mız Büyük Millet Meclisi’nin 1 Mart 1337 tarihli celsesinde görüşülmüş, 12 Mart 1337 tarihli celsesinde ise resmen kabul edilmiştir.